In het zuiden van Engeland ligt de steencirkel van Avebury, die met zijn cirkelomtrek van driekwart mijl de grootste is van Groot-Brittannië. Zevenhonderd jaar lang diende deze steencirkel als tempel voor de rituele bijeenkomsten van een onbekende samenleving.
Het feit dat binnen deze steencirkel een heel dorp is gebouwd, is verbluffend. Reeds duizend jaar geleden zijn mensen zich binnen de steencirkel komen vestigen en het is dan ook onbegrijpelijk dat het wonder van Avebury gedurende een zo lange tijd voor de buitenwereld verborgen is gebleven en dat het pas in 1648 werd ontdekt door de oudheidkundige John Aubrey. Hij was zo onder de indruk van de enorme omtrek van Avebury dat hij vanaf dat moment Stonehenge vergeleek met een klein dorpskerkje en Avebury met een kathedraal.
In de omgeving van Avebury zijn talrijke overblijfselen te vinden van oude beschavingen zoals Silbury Hill, West Kennet Long Barrow, honderden staande stenen en kleine henges – en natuurlijk Stonehenge. Van de vier super-henges in Wessex, die elk een diameter hebben van meer dan 300 meter, zijn de grondwerken van Avebury verreweg het meest indrukwekkend. De megalieten waaruit de steencirkel is opgebouwd, zijn de grootste die in Groot-Brittannië te vinden zijn en het immense bouwwerk is dan ook uniek in Europa.
In tegenstelling tot Stonehenge, dat werd gebouwd voor de aanbidding van de maan en de zon, lijkt de bouw van Avebury eerder verband te houden met de vruchtbaarheid, het leven en de dood. Er zijn veel aanwijzingen dat Avebury vaak werd gebruikt voor begrafenisplechtigheden. De zuilvormige en driehoekige stenen van de avenue zijn opzettelijk bij elkaar geplaatst om zo het verband tussen de vruchtbaarheid en de dood door middel van deze sterk seksueel geladen symbolen zichtbaar te maken. De viering van de cyclus van de geboorte, het leven en de dood nam in het denken van de neolithische mens een zeer belangrijke plaats in. De rituelen van Avebury waren dan ook bedoeld om de levenden geluk te brengen en de doden nieuw leven te schenken.
Volgens schattingen bestond de henge oorspronkelijk uit 247 megalieten en werden er nog eens 400 extra stenen gebruikt voor de twee avenues,de dubbele rijen stenen buiten de henge. De zwaarste megaliet die bewaard is gebleven, is de circa 65 ton wegende Swindon Stone die bij de noordingang staat. Deze reusachtige steen balanceert al 4000 jaar op één hoek.
Het vervoeren en het plaatsen van de stenen kan worden gezien als een van de grootste prestaties van de prehistorische bouwkunst Bij een experiment dat in 1934 werd uitgevoerd, kostte het vier ongetrainde mannen maar liefst vier dagen om een kleine platte steen volgens neolithische methoden rechtop te zetten. Deskundigen zijn het erover eens dat de stenen afkomstig moeten zijn van de omliggende vlakten, en dan voornamelijk van de Marlborough Downs. Neolithische en meer moderne bouwers hebben in de loop der tijd alle natuurlijke zwerfkeien in de directe omgeving weggehaald, maar als je vanuit de henge in oostelijke richting loopt, leidt een kalkspoor je naar de belangrijkste vindplaats, 3 kilometer verderop. Daar, op Fyfield Down, liggen natuurlijke sarsens her en der verspreid in de schapenweiden. Zij zijn van hetzelfde geologische type als die welke gevonden zijn in de omgeving van Stonehenge. Het is nog steeds een raadsel hoe deze enorme stenen vervoerd en vervolgens rechtop gezet werden, maar gezien de kennis waarover de mensen in die tijd beschikten, is het waarschijnlijk dat ze houten rollers gebruikten om de stenen te vervoeren. Hierbij hebben zij ongetwijfeld een route gevolgd met zo min mogelijk steile hellingen en gevaarlijke afdalingen. Wanneer de stenen eenmaal op de plaats van bestemming waren, werden ze met behulp van houten rollers, touwen en hefbomen in een gat van meestal maar een meter diep geplaatst. Rondom de voet van de stenen werd kalk en aarde aangestampt om ze op hun plaats te houden. Het is ongelofelijk dat de stenen op deze manier zo stabiel stonden, dat ze rechtop konden blijven staan.
Voor hun tempel construeerden de bouwers van Avebury drie heilige cirkels: een grote buitenste cirkel, de Great Circle, en twee kleinere cirkels die binnenin de Great Circle werden gebouwd. Tot op de dag van vandaag is het echter onduidelijk in welke volgorde de drie cirkels zijn gebouwd. De Great Circle moet oorspronkelijk uit 98 stenen hebben bestaan, maar aangezien daarvan in de loop der tijd een gedeelte vernietigd is, kunnen we niet meer nagaan of de zuilvormige en driehoekige stenen volgens een bepaald patroon waren geplaatst. Ook van de twee binnencirkels is vandaag de dag nog maar weinig bewaard gebleven, maar we kunnen wel met zekerheid zeggen dat ze dezelfde diameter hadden. Ofschoon ze dikwijls als steencirkels worden aangeduid, zijn prehistorische steencirkels zelden echt cirkelvormig. Zo vormt ook de buitenste ring van Avebury geen perfect ronde cirkel, maar volgt hij de onregelmatige vorm van de henge. Toch zou het eenvoudig zijn geweest om met behulp van een touw, vastgemaakt aan een welbepaald middelpunt, een volmaakt ronde cirkel te maken. We kunnen dus vaststellen dat de precieze vorm van de buitenste steencirkel waarschijnlijk niet zo belangrijk was. De twee binnencirkels echter waren – in tegenstelling tot de buitenste cirkel – wel volmaakt cirkelvormig.